Categories
arastirma-yontemleri

Sınav ve Örnek Sorular

Örnek Sorular:

1) Bilim, Bilgi ve Kaynaklar

  1. Birincil ve ikincil kaynakları tanımlayın; her birine ikişer örnek verin.
  2. Popüler bilim yazısı ile hakemli makale arasındaki üç temel farkı yazın.
  3. “Güvenilirlik, geçerlik, yansızlık” kavramlarını tanımlayın ve aralarındaki ilişkiyi açıklayın.
  4. “Özgün değer (originality)” ve “katkı (contribution)” arasındaki farkı örnekle açıklayın.
  5. Bir çalışmanın “yeniden üretilebilir” olmasını sağlayan üç uygulama yazın.
  6. “Gri literatür”ü tanımlayın ve araştırmada neden değerlidir, iki gerekçe verin.
  7. Ön baskı (preprint) kullanmanın iki avantajı ve iki riski nedir?
  8. Kaynak güvenilirliğini hızlıca değerlendirmek için kullanacağınız beş maddelik bir kontrol listesi oluşturun.
  9. Atıf sayısına aşırı odaklanmanın doğurabileceği iki metodolojik sakıncayı açıklayın.
  10. “Önyargı (bias)”ın makale bölümlerinde hangi noktalarda ortaya çıkabileceğine iki örnek verin.
  11. Bilimsel bir metinde kullanılan görsel/tablonun etik kullanım ilkelerini özetleyin.
  12. “Veri paylaşımı ve lisanslama (CC BY vb.)”nın akademik ekosisteme etkisini tartışın.

2) Bilimsel Araştırma Süreci

  1. Araştırma sürecinin ana adımlarını sırayla yazın ve her adımın amacını birer cümleyle belirtin.
  2. “Araştırma problemi” ile “araştırma sorusu”nu iki ölçüte göre ayırın ve örnek verin.
  3. Bir kavramı operasyonelleştirme (operationalization) sürecini seçtiğiniz bir örnek üzerinde gösterin.
  4. İç geçerlik ve dış geçerliği ayrı ayrı tehdit eden ikişer durumu yazın.
  5. “Etki büyüklüğü”nü tanımlayın; raporlanmamasının iki sonucunu tartışın.
  6. Ön kayıt (preregistration) ve protokol yayımı neden metodolojik şeffaflığı artırır?
  7. “Confounder” nedir? Aynı veri setinde confounder etkisini azaltmak için iki yöntem önerin.
  8. Pilot çalışmanın amaçlarını ve ana çalışmaya sağladığı iki kazanımı açıklayın.
  9. Araştırma sorusuyla yöntem uyumsuzluğuna gerçekçi bir örnek verip düzeltin.
  10. Güç analizi (power analysis) yapmadan yürütülen bir çalışmada karşılaşılabilecek iki riski yazın.
  11. Etik kurul onayının kapsamını ve araştırmacının sorumluluklarını özetleyin.
  12. Raporlama kılavuzlarının (ör. CONSORT/PRISMA) iki somut faydasını açıklayın.

3) Literatür Taraması, Stratejiler ve Yapay Zekâ

  1. “İleri atıf (references) ve geri atıf (cited-by)” taramasını adım adım açıklayın.
  2. Anahtar kelime geliştirmede sinonimler, konu başlıkları (subject headings) ve denetimli sözlüklerin rolünü örnekleyin.
  3. Boolean operatörlerini (AND, OR, NOT) kullanarak bir konu için üç farklı arama stratejisi yazın.
  4. Filtreleri (yıl, dil, yayın türü) sistemli uygulamak için bir akış şeması/kurallar listesi yazın.
  5. Bir alanda “temel çalışmalar”ı bulmak için kullanacağınız üç ipucu verin.
  6. Gri literatür taramasını hangi platformlarla ve nasıl yapacağınızı özetleyin.
  7. Literatür boşluğu (gap) tespiti için uyguladığınız iki yöntem yazın.
  8. Çok sayıda PDF için yapay zekâ destekli özetleme ve ön-eleme iş akışınızı tasarlayın.
  9. Otomatik atıf grafiği/benzerlik kümeleri kullanmanın iki faydasını ve bir sınırlılığını tartışın.
  10. Anahtar kelime tuzakları (dar/çok geniş/ambigü) ve bunu önlemek için üç teknik yazın.
  11. Arama günlüğü (search log) tutmanın önemi ve içermesi gereken beş alanı belirtin.
  12. Sistematik tarama ile anlatı (narrative) derleme arasındaki üç farkı yazın.

4) Evren–Örneklem ve Örnekleme Yöntemleri

  1. Evren (population) ve örneklem (sample) kavramlarını tanımlayın; μ ve X̄’nin anlamlarını yazın.
  2. Olasılıklı örnekleme türlerinden üçünü seçip her biri için kısa tanım ve uygun bir kullanım durumu yazın.
  3. Olasılıksız örnekleme türlerinden üçünü seçip her biri için potansiyel yanlılık riskini belirtin.
  4. Örneklem büyüklüğü belirlemede dikkate almanız gereken dört parametreyi yazın.
  5. Tabakalı (katmanlı) örnekleme tasarımını bir senaryo üzerinde sayı vererek anlatın.
  6. Küme örnekleme ile sistematik örnekleme arasındaki farkları ve takasları (trade-off) yazın.
  7. Örnekleme çerçevesi (sampling frame) nedir? İki tipik hata kaynağı verin.
  8. Yanıtlamama (nonresponse) yanlılığını azaltmak için üç yöntem önerin.
  9. Ağırlıklandırma (weighting) mantığını basit bir sayısal örnekle açıklayın.
  10. Ölçüm hatası ile örnekleme hatasının ayrımını örneklerle yapın.
  11. Alan çalışmasında kartopu örneklemesinin ne zaman yararlı, ne zaman sakıncalı olabileceğini tartışın.
  12. Çok aşamalı örnekleme (multi-stage) için adım adım bir taslak plan yazın.

5) Veri Toplama: Anket ve Soru Tipleri

  1. Kapalı uçlu, açık uçlu, derecelendirme ve bilgi ölçme soru tiplerini tanımlayın ve her birine bir örnek yazın.
  2. Likert ölçekli bir madde yazın ve bu madde için ters kodlanmış (reverse-coded) karşılığını oluşturun.
  3. Anket tasarımında “tek kavram/tek soru” ilkesini ihlal eden bir örnek madde üretip düzeltin.
  4. Soru sıralamasının (order effects) yanıtları nasıl etkileyebileceğini bir senarayla açıklayın.
  5. Sosyal beğenirlik yanlılığını azaltmak için üç formülasyon tekniği yazın.
  6. Ön test (cognitive interview) planı hazırlayın: amaç, örnek büyüklüğü, değerlendirme ölçütleri.
  7. Ölçek güvenirliğini (örn. iç tutarlılık) sınamak için izleyeceğiniz adımları ve raporlanacak göstergeleri yazın.
  8. Doğru/yanlış ve çoktan seçmeli yerine kısa yanıt soruları kullanmanın iki avantajı ve iki dezavantajını tartışın.
  9. Demografik bölümde gizlilik ve etik açısından dikkat edilmesi gereken üç noktayı yazın.
  10. Çevrim içi anketlerde cihaz/ekran etkisini (mobile-first) azaltmak için dört öneri geliştirin.
  11. Zorunlu alanların kullanımı ile anket terk oranı arasındaki ilişkiyi tasarım önerileriyle tartışın.
  12. Uzun anketlerde yanıt kalitesini korumak için uygulayacağınız üç pratik yöntem yazın.